فهرست مطالب
نشریه جغرافیایی سرزمین
پیاپی 40 (زمستان 1392)
- تاریخ انتشار: 1392/11/01
- تعداد عناوین: 7
-
تحلیلی کمی بر روند توسعه پایدار شهر ملایر با استفاده از تکنیک موریسصفحات 1-14
هدف این مقاله سنجش و تعیین سطوح پایداری شهر ملایر به لحاظ برخورداری از شاخص های توسعه اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی است. روش مورد استفاده در این پژوهش، ترکیبی از روش های تحلیلی و موردی زمینه ای است. نوع تحقیق کاربردی توسعه ای و پهنه مطالعاتی آن شهر ملایر با مساحت 2280 هکتار و جمعیت 159848 نفر بوده است، که در سال 1392 انجام شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد شهر ملایر به رغم حرکت خود طی دهه های اخیر به سوی توسعه، چندان موفقیتی در جهت دستیابی به ابعاد توسعه پایدار نداشته است و در روند توسعه خود میزان ناپایداری در برخی از محله های آن رو به افزایش بوده است. به طوری که از مجموع 23 محله، فقط 7 محله شهر در وضعیت پایدار هستند و در دامنه 1-71/0 موریس قرار می گیرند. و 8 محله دارای وضعیت نیمه پایدار با دامنه 70/0-41/0 و بقیه ی محله ها در گروه ناپایدار دردامنه 40/0-0 موریس قرار دارند. همچنین از لحاظ میزان برخورداری از شاخص های توسعه (HDI) اختلاف فاحش و چشمگیری بین محله های مختلف شهر دیده می شود که این نابرابری ها در زمینه شاخص های اقتصادی با تفاوت ماکزیمم و مینیمم 50/153 بسیار چشمگیر و در شاخص زیست محیطی با تفاوت 88/87 کمتر بوده است. شکاف عمیق بین پایدارترین محله و ناپایدارترین محله نشانگر عدم توزیع مناسب کاربری ها و عدم رعایت عدالت اجتماعی و پایین بودن رفاه اجتماعی در سطح شهر ملایر است. این وضعیت بیانگر ناپایداری در روند توسعه این شهر است در مجموع این شهر را می توان در گروه شهرهای نیمه پایدار معرفی کرد.
کلیدواژگان: توسعه پایدارشهری، ضریب موریس، ملایر، HDI، GIS -
تاثیر دما بر نیاز آبی گیاه پنبه در شهرستان سبزوارصفحات 15-30
هدف پژوهش حاضر بررسی روند دمایی در مقیاس های زمانی سال، فصل، ماه و ارتباط آن با میزان تبخیر تعرق و نیاز آبی گیاه پنبه در شهرستان سبزوار است. بدین منظور داده های اقلیمی حداقل دما، میانگین متوسط و حداکثر دما، باد، تابش آفتاب، رطوبت نسبی و بارش از آرشیو سازمان هواشناسی برای ایستگاه همدیدی سبزوار طی دوره 56 ساله(2010-1956)، دریافت گردید. به منظور بررسی روند پارامترهای دمایی از آزمون های آماری من کندال و سن استیمیتور و برای برآورد میزان تبخیر و تعرق و نیاز آبی گیاه از مدل کراپ وات استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که در شهرستان سبزوار روند دما از نرخ افزایش شدیدی برخوردار است و بیشینه آن برای حداقل دما است، زیرا در هر سه مقیاس سالانه، فصلی و ماهانه بیشترین روند افزایشی در این پارامتر قابل مشاهده است. رفتار میانگین متوسط شبیه به رفتار حداقل دما است. روند فصلی دما از روند سالیانه تبعیت می کند یعنی روند افزایشی در دمای حداقل قابل توجه است. بررسی روند میزان تبخیر و تعرق برای دوره مورد مطالعه نیز بیانگر روند صعودی این پارامتر می باشد. در مقیاس ماهانه بیشترین میزان تبخیر و تعرق با توجه به رخداد حداکثر دما، در ماه های ژوییه و آگوست و حداقل آن در ماه ژانویه بدست آمد. برآورد نیاز آبیاری گیاه پنبه با استفاده از مدل کراپ وات برای هر سال نشان داد که طی دوره مورد مطالعه میانگین نیاز آبیاری گیاه 1371.8میلی متر می باشد. روند معناداری تاییده شده برای افزایش نیاز آبی توسط آزمون های من کندال و سن استیمیتور در سطح 95% برای این گیاه بدست آمد. بیشترین نیاز آبی گیاه در مرحله گلدهی و رشد غوزه برآورد شد. بطور کل می توان گفت در این ایستگاه با افزایش پارامترهای دمایی، میزان تبخیر و تعرق نیز افزایش پیدا کرده است. از طرف دیگر محاسبه نیاز آبیاری گیاه پنبه بر اساس تبخیر و تعرق برآورد شده طی دوره مورد مطالعه در مقیاس زمانی طولانی مدت و کوتاه مدت افزایش یافته است.
کلیدواژگان: من کندال، پنمن مانتیس، تبخیر و تعرق، کراپ وات، پنبه -
مقایسه مواد آذرآوری (پومیس و لاهار) دره های ملار و رینه در مخروط آتشفشانی دماوندصفحات 31-40
در این مقاله به مقایسه مواد آذرآوری در دره های ملارورینه در حوضه آبخیز یخار در دامنه جنوب شرقی مخروط آتشفشان دماوند پرداخته می شود.نقش مطالعه مواد آذرآوری در شناخت بیشتر مخروط آتشفشانی دماوند و قدرت انفجاری آن و خسارت احتمالی به مناطق مسکونی پیرامون، نکته قابل توجهی است که اهمیت این تحقیق را نشان می دهد. جوانترین فوران شناخته شده دماوند، جریان گدازه ها در دامنه غربی با سنی حدود 7.3 هزار سال و قدیمی ترین آن با سنی حدود 1.5 میلیون سال مربوط به بخش شمالی منطقه می باشد. سه بخش از رسوبات پومیس جوان در دامنه جنوبی غربی تا جنوب شرقی با عناوین کرم پشته، رینه و ملار با محدوده سنی 7.3 تا 25 هزار سال قابل شناسایی می باشند که پومیس رینه و ملار موضوع مورد مطالعه این تحقیق می باشد. پومیس های بارشی ملار و رینه به سمت شرق پراکنده شده و رسوبات پومیس جریانی آذر آواری به فاصله 20 کیلومتری از قله گسترش پیدا کرده و در آخرین مرحله توسط لاهار پوشیده شده است. این تحقیق با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و با بهره گیری از ابزار های مناسب به همراه بازدید میدانی به انجام رسیده است. هدف از این تحقیق شناخت مواد آذرآواری جوان و محدوده پراکندگی و تفاوتهای موجود بین آنها وشناخت قدرت انفجاری دماوند با توجه به پراکندگی مواد آذرآواری می باشد. نتایج مطالعه نشان میدهد، دماوند فوران های انفجاری با قدرت بالا داشته که سبب پراکندگی مواد آذرآواری از جمله پومیس در محدوده وسیع شده وبین پومیس مناطق مختلف از جمله ملار و رینه تفاوت هایی در زمینه جورشدگی، گردشدگی، نوع تشکیل (بارشی و جریانی) دیده می شود. رسوبات آذرآواری توسط لاهار پوشیده شده و میزان و گستردگی لاهار در تمام قسمت ها یکسان نبوده بطوریکه در منطقه مورد مطالعه لاهار رینه بدلیل کاهش شیب از ضخامت و گستردگی بیشتری نسبت به ملار برخوردار می باشد.
کلیدواژگان: آتشفشان دماوند، مواد پیروکلاستیک، پومیس جریانی و بارشی، لاهار -
توسعه میان افزا در بافت های فرسوده شهری (مورد مطالعه: محله خانی آباد تهران)صفحات 41-54
سالهاست که مراکز شهری با مسایل پیچیده ای همچون فرسودگی زودرس، زمین های قهوه ای، کاهش ایمنی و امنیت روبروست و همواره فکر متخصصان، برنامه ریزان و سیاست گذاران شهری را به خود مشغول داشته است. یکی از نظریه هایی که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است موضوع توسعه میان افزا است. بطور خلاصه این رویکرد به توسعه در درون محدوده و باز توسعه محدوده با استفاده از پتانسیل های درونی آن می پردازد. هدف از این پژوهش بررسی و ارزیابی طرح های توسعه میان افزا در بافت های فرسوده و معرفی اراضی و بافت هایی با پتانسیل بالا جهت پیاده نمودن توسعه میان افزا است. در این تحقیق با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) به رتبه بندی و اولویت بندی بلوک های شهری محدوده، دست می یابیم که بیانگر محدوده هایی با بالاترین پتانسیل توسعه میان افزا در محله است.
کلیدواژگان: توسعه مجدد، توسعه میان افزا، تحلیل ظرفیت توسعه، بافت فرسوده، محله خانی آباد -
بررسی سطح بندی خدمات روستاهای شهرستان آستارا بر اساس مدل موریس به منظور ارائه راهکارهای توسعهصفحات 55-67
برنامه ریزی توسعه روستایی جزء برنامه های توسعه هر کشور می باشد و بی شک یکی از وظایف برنامه ریزان روستایی یافتن راه حل جهت عمران و توسعه نواحی روستایی با شناخت کامل از استعدادها و قابلیت های روستا می باشد. موضوع این تحقیق بررسی سطح بندی خدمات روستاهای شهرستان آستارا بر اساس مدل موریس به منظور ارایه راهکارهای توسعه می باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد و شیوه گردآوری اطلاعات ترکیبی از مطالعات میدانی و اسنادی می باشد. در این پژوهش توسعه بعنوان متغیر وابسته می باشد و شاخص های (امکانات زیر بنایی مانند آب و برق و گاز و امکانات روبنایی مانند خدمات آموزشی، بهداشتی، اداری و گروه های شاغل) مورد استفاده در جهت تعیین توسعه یافتگی به عنوان متغیرهای مستقل می باشند. نتایج نشان داد که به جزء یک روستا کلیه روستاهای سطح یک (توسعه یافته) در بخش جلگه قرار دارند، یعنی بین ارتفاع و توسعه یافتگی رابطه وجود دارد. و روستاهای سطح یک دارای جمعیت بالاتر از 1000 نفر و روستاهای سطح سوم دارای جمعیت زیر 100 نفر می باشد، به منظور رسیدن به راهکارهای توسعه پیشنهاد می شود: 1- خدمات رسانی به روستاها و افزایش رضایتمندی روستاییان 2- جلب مشارکت بخش غیر دولتی توسعه روستاهابرنامه ریزی توسعه روستایی جزء برنامه های توسعه هر کشور می باشد و بی شک یکی از وظایف برنامه ریزان روستایی یافتن راه حل جهت عمران و توسعه نواحی روستایی با شناخت کامل از استعدادها و قابلیت های روستا می باشد. موضوع این تحقیق بررسی سطح بندی خدمات روستاهای شهرستان آستارا بر اساس مدل موریس به منظور ارایه راهکارهای توسعه می باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد و شیوه گردآوری اطلاعات ترکیبی از مطالعات میدانی و اسنادی می باشد. در این پژوهش توسعه بعنوان متغیر وابسته می باشد و شاخص های (امکانات زیر بنایی مانند آب و برق و گاز و امکانات روبنایی مانند خدمات آموزشی، بهداشتی، اداری و گروه های شاغل) مورد استفاده در جهت تعیین توسعه یافتگی به عنوان متغیرهای مستقل می باشند. نتایج نشان داد که به جزء یک روستا کلیه روستاهای سطح یک (توسعه یافته) در بخش جلگه قرار دارند، یعنی بین ارتفاع و توسعه یافتگی رابطه وجود دارد. و روستاهای سطح یک دارای جمعیت بالاتر از 1000 نفر و روستاهای سطح سوم دارای جمعیت زیر 100 نفر می باشد، به منظور رسیدن به راهکارهای توسعه پیشنهاد می شود: 1- خدمات رسانی به روستاها و افزایش رضایتمندی روستاییان 2- جلب مشارکت بخش غیر دولتی توسعه روستاها
کلیدواژگان: سطح بندی- خدمات - مدل موریس- توسعه روستایی- آستارا -
تحلیل ژئوپلیتیکی حاکمیت دریایی ج.ا.ایران در خلیج فارس و تنگه هرمزصفحات 69-80
مرزهای دریایی از مباحث مهم در جغرافیای سیاسی می باشد. هر کشور ساحلی به علت ارتباط مرز دریایی با کشورهای مجاور، جهت اعمال حاکمیت بر قلمرو دریایی و تحدید حدود خود با دیگران تلاش می کند. ایران اولین بار در سال 1313 با تصویب قانون مرزهای دریایی نسبت به اعمال حاکمیت بر قلمروهای دریایی خود در خلیج فارس اقدام کرد. با وجود کرانه ساحلی زیاد ایران در خلیج فارس، ابعاد حاکمیتی مرزهای دریایی ایران با کشورهای عراق، کویت، امارات متحده عربی تحدید حدود نگردیده است که خود موجب چالش های سیاسی فراروی امنیت ملی ایران با همسایه های عربی خود بوده است. این مقاله به دنبال بررسی ابعاد حاکمیتی و تعیین آن در خلیج فارس و تنگه هرمز است. لذا روش این پژوهش کتابخانه ای و نوع پژوهش نیز از نوع کاربردی بوده است. برای بررسی بایستی کنوانسیون های حقوقی بین الملل را مورد تحلیل محتوا قرار داده و سپس به تحلیل محتوای قوانین داخلی در باب حاکمیت ایران در خلیج فارس پرداخت. سپس به تحلیل و شناخت چالش های حاکمیتی فراروی ج.ا. ایران پرداخته می شود. این مقاله مستخرج از طرح پژوهشی « بررسی ابعاد حاکمیتی جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس و تنگه هرمز» با حمایت مالی دانشگاه پیام نور می باشد.
کلیدواژگان: حاکمیت دریایی، خلیج فارس، تنگه هرمز، ایران -
عواقب زیست محیطی کاهش سطح آب دریاچه ارومیه و راهکارهای نجات آنصفحات 81-96
قرار گرفتن ایران در در نقطه تلاقی آسیا، آفریقا و اروپا وتنوع اقلیمی باعث تنوع زیستی غنی ایران شده است. در پی تخریب زیست بوم های طبیعی که حاصل از توسعه روزافزون شهرنشینی، آلودگی های صنعتی، زباله ها و پسماند ها، چرای بی رویه، جنگل زدایی، بیابان زایی و فرسایش خاک است، به طرز نگران کننده ای آسیب دیده است. به دلیل فعالیت های مخرب انسانی بحران آب در ایران، گواه دیگری بر مشکلات محیط زیستی کشور است. هدف از این تحقیق بررسی عواقب ناشی از کاهش سطح آب دریاچه ارومیه و درنهایت ارایه راهکارهای نجات آن می باشد.این تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسناد و مدارک معتبر انجام شده و با استفاده از روش فرا تحلیلی تجزیه و تحلیل های لازم صورت گرفته است. نتایج مطالعات و بررسیها نشان می دهد، این دریاچه درطی 13 سال گذشته 6 متر کاهش سطح داشته است. اختصاص 90 درصد منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی، اجرای برنامه های رشد و توسعه منطقه ای بدون توجه به بنیان های جغرافیایی، بهره برداری زیاد از آب رودخانه ها برای آبرسانی به شهرها، روستاها، رشد سریع جمعیت منطقه، ضعف مدیریت منابع آب و نیز عدم سازگاری الگوهای کشت با کم و کیف منابع آب،تبخیر زیاد در پی گرم شدن هوا و برداشت غیرمجاز از آب های زیرزمینی در پی حفر چاه از دلایل خشک شدن این دریاچه می باشند. بروز خشکی دریاچه ارومیه نمودی از عدم وجود برنامه ریزی، امکان سنجی و آینده نگری در انجام پروژه های عمرانی در این منطقه بوده است.
کلیدواژگان: دریاچه ارومیه، توسعه پایدار، بحرانهای زیست محیطی، مناطق حفاظت شده
-
Evalution of Urban Sustainable development in Citys Development Process based of morris area technique (Malayer case study)Pages 1-14
The purpose of this article is evaluation in of MalayerCity based on improvements indicators, (economic, social, somatic, and environmental) The used method in this thesis is a combination of analyzing and case -field method. It’s a functional-developing research and its study range is of Malayer City with 2280 hectare area and 159848 population, which was performed in 1392, Findings of this research, showed, although Malayer has moved toward more improvement recently but it didn’t have brilliant success in achieving dimensions of suitable improvement and during this period instability rate of some areas of Malayer has been increased moreover, just 7 neighborhoods of 23 neighborhoods are in the sustainability situation and are in 0/71-1 range and other neighborhoods are in half sustainability situation with 0/41-0/70 range and other neighborhoods are in unsustainable situation with the rang of 0-0/40. also,there is a huge difference among different parts of city according to having human development index (HDI) that based on economic indexes (MAX-MIN=153.5) is so critical and is less in environmental index (MAX-MIN=87.88) so This situation indicates the importance of stability in urban development specially a deep gap between the most sustainable area and the least one shows the unsuitable distribution of uses, lack of social justice, lowness of life quality and welfare in most of the areas of the city. study of urban development indicators in Malayer showed that Malayer can be placed as half- suitable city.
Keywords: urban sustainable development, morris coefficient, Malayer, HDI, GIS -
Impact of temperature on cotton crop water requirement in SabzevarPages 15-30
The goal of this study is to determine the temperature on time scales of years, seasons, months, and its relation to the rate of evapotranspiration and crop water requirement of cotton in Sabzevar city. The minimum climatic data of temperature, the mean average and maximum temperature, wind, solar radiation, relative humidity and rainfall from the archives of meteorological synoptic stations Sabzevar 56-year period (2010-1956), was received. In order to investigate the thermal parameters of the test I was Man Kendall and Sen Stimstor. For estimating evapotranspiration and water requirement of the crop watts were used. The results showed that the rate of increase of temperature trends in Sabzevar city is strong and it’s maximum to minimum temperature, because in all three scale annual, seasonal and monthly maximum increase in this parameter is observed. Behavior similar to the behavior of the minimum average mean temperature. Seasonal temperature trends follow the trend of the increasing trend in annual minimum temperature is remarkable. Evaluation of evapotranspiration rates for the study period may indicate a trend in this parameter. Maximum amount on monthly evapotranspiration due to the occurrence of maximum temperature in July and August and the lowest was in January. Cotton crop irrigation requirements estimated using a model W for each year showed that over the period studied, the average irrigation requirement is 1371.83 mm. Meaningful verification process to increase the water requirement by 95% for the tests I Man Kendall and age of the plant, respectively. Maximum water requirement was estimated at flowering and boll development. In general we can say at this station increasing the temperature increases the rate of evaporation and transpiration. The cotton crop irrigation requirements are calculated based on the estimated evapotranspiration during the study period in the time scale, long-term and short-term increased.
Keywords: Mann-Kendall, penman-montith, Evapotranspiration, cropwat, Cotton -
Comparison of pyroclastic units (pumice & lahar) in mallar and reyneh valleys at Damavand volcanoPages 31-40
Main objective of this research is comparison between pyroclastic of Malar and Raynah valleys in Yakhar basin in south-east of Damavand volcano. studing of pyroclastic is very important in recognition of Dmavand volcano.this research is based on descriptive – analytical and using Rayneh Topographic map and Geological map of Damavand, G.P.S AND G.I.S Software.A characteristic of the Reyneh deposite is that clasts below 10 cm are mostly light grey and vescular when broken open, while most larger clasts are dark grey to black.Mallar deposite is whiter than Ryneh pumice most of mallar pumices are fall but most of reyenah pumices are flow. .volume of lahar is more in reyenah.
Keywords: Damavand volcano, pyroclastic unites, Pumice, lahars -
Infill development at urban texture worn (case: Khani Abad neighborhood)Pages 41-54
For many years, urban centers encounter complex problems such as premature aging, brown lands and reducing safety and have always engaged thinking professionals, urban planners and policy makers. One theory that has received much attention in recent years is infill development. in short, this approach proceeds to development in inside of area and redevelopment in area by using of its inner potential The aim of this study is investigation and evaluation of infill development plans in old textures and introduction of lands and textures with high potential for implementing infill development. In this study by using of the analytic hierarchy process(AHP) we achieve prioritizing and ranking of urban blocks which represent the areas with the highest potential of infill development in the neighborhood.
most of mallar pumices are fall but most of reyenah pumices are flow. .volume of lahar is more in reyenah.Keywords: redevelopment, infill development, analysis of development capacity, urban Texture worn, KhaniAbad neighborhood -
The Analysis of Astara’s Villages Service Grading According to Mouris model for Developmental AlternativesPages 55-67
Rural development planning is a basic factor of development for each country, therefore one of the most important task of rural planners are to find optimal solution for rural areas development based on there capabilities and potentials. The research matter is Analysis of Astara’s villages service Grading according to Mouris model for developmental alternatives. Methodology of this paper is descriptive – analytical approach and information gathered by combinational method(documental & action studies). In this research development is dependent variable. The independent variable include: infrastructural facilities such as water, gas, light, and general facilities such as health, teaching, official services. The article has shown interesting relationship among length and development level, population and development level, that in the first level (upper than 1000 persons) and third level (under 100 persons) exist direct relation. Finally contribute some suggestions as following:-To make high level services for villages and increasing their satisfaction. -To share with NGO about rural development.
Keywords: service Grading, Mouris model, Rural Development, Astara -
Geopolitics analysis marine soverignly Iran in persian gulf and hormoz straitPages 69-80
Speaking about marine borders is one of the important subjects in geopolitic. Every coastal country tries to establish a sovereignty on own marine because of relation ship with the marine borders of neigh bors. Iran for the first time in 1313 took necessary actions for sovereignty on own marine borders in there by approving laws about limitetion of coastal seas and areas. In spite of many coastal borders and energic sources of Iran in persian gulf, notonly sovereignty of marine border, of Iran the other countries, Iraq, Kuwait, United Arabic Emirates, dident be limited but also, caused some politic chalengs in national security of Iran since, one of the most important and opposition of interest of coastal governments is more in exclusive region and continental shelf. This assay wants to review sovereignty directions and definition of it in persian gulf and hormoz strait. So, this project is limited in library, for more considering international law converntions must be analized in contents before analizing contents of inter law about sovereignty of Iran at the persian gulf, then apporinonties and chalenges of sovereignty of Iran will be analized and studied.
Keywords: marine sovereignty, Persian Gulf, hormoz strait, Iran -
The Environmental consequences of reduced water levels in the lake uromieh and its survivalPages 81-96
The rich biodiversity of Iran at the center of cross road of Asia/Africa and Europe has been damaged very much just because of industrial pollutions, vast urban area, trashes, UN controllable grassing, jungle and desert alleviation, and soil erosion. Water has been a critical matter in Iran because of men destructive activities. Uremia lake_the biggest lake in the Middle East_has been dried completely. Uremia Lake located in 45 to 46 longitudes and 37 to 38/5 altitudes. This lake is one of the biggest Lake in Iran plateau. UNISCO declared the lake a world heritage site. Because of having unique and beautiful natural attractions. Uremia Lake is the second beautiful lake in the World for its flora, fauna and attractions. Its one the best example of Sustainable Tourism. The aim of this research is study of water shortage in the lake and offering the best proposal for saving it. This research is descriptive and the data has been gathered through the valid book and documents and has been analysis descriptively. The results of researches show that water of Urmia Lake decreased 6 miters during 13 years. The main reasons are: dedicating %90 of water for agriculture use. development Planning for the area, for the area, using water for cities, villages, lack of good and efficient management, lack of good pattern of Plantation, hot weather and evaporation, and using Too much of underground water supplies digging wells. The situation of Urmia Lake is showing lack of planning and proper civil projects.
Keywords: Uremia Lake, Sustainable development, Environmental crises, Protected Areas
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.